Աշխատակազմի մոտիվացումը

Աշխատակազմի մոտիվացումը ղեկավարների և HR մենեջերների համար համարվում է կարևորագույն խնդիրներից մեկը: Ի՞նչն է առաջ մղում մարդկանց: Ի՞նչ անձնական և մասնագիտական նպատակներ են նրանք հետապնդում: Ի՞նչպես կարելի է նրանց հետաքրքրել, բացի նյութականից մասնագետները միշտ առաջնորդվում են այլ գործոններով ևս: Այդ «այլ» գործոնը բոլորի համար տարբեր է և, որպես կանոն, այդքան էլ բացահայտ չէ: Ոչ նյութական մոտիվացիան ներառում է մեթոդների ավելի լայն տեսականի, օրինակ՝

1. Կարիերայի աճ: Աշխատակիցը փորձում է աշխատել մնացածից ավելի լավ՝ ցանկալի պաշտոնը ստանալու համար, ինչը նշանակում է և՛ վարձատրության, և՛ պաշտոնի բարձրացում:
2. Լավ մթնոլորտ աշխատակազմում: Մտերիմ թիմը լրացուցիչ խթան է հանդիսանում աշխատանքային արդյունավետ գործունեության համար:
3. Զբաղվածությունը և ամբողջական սոցիալական փաթեթը՝ համաձայն գործող օրենսդրության: Սա նշանակալի գործոն է աշխատանքի որոնման մեջ, իսկ ընդունվելու դեպքում լավ մոտիվացիա է:
4. Մշակութային և մարզական միջոցառումների կազմակերպում: Հաճախ աշխատակազմի համատեղ ժամանցը նպաստում է միասնությանը և լավ աշխատանքային միկրոկլիմային, ինչպես նաև հիանալի հնարավորություն է տալիս լիարժեք հանգստի համար:
5. Ընկերության հեղինակությունը: Աշխատել մի ընկերությունում, որը բոլորին հայտնի է, ևս խթան կհանդիսանա արդյունավետ համագործակցության համար:
6. Վերապատրաստման հնարավորությունը ընկերության հաշվին: Այս հիանալի հնարավորությունը թույլ է տալիս բարելավել հմտությունների մակարդակը:
7. Խրախուսական խոսքը ղեկավարի կողմից: Ղեկավարի գովեստի խոսքերը շատ թանկ արժեն: Ընկերությունները այս նպատակով դեռևս օգտագործում են պատվո տախտակները և վիրտուալները ընկերության պաշտոնական կայքերում:
Ցուցակը կարելի է շարունակել:

Յուրաքանչյուր ղեկավար, որպես կանոն, ընտրում է իր բիզնեսին համապատասխան մեթոդներ, որպեսզի նվազագույն ծախսերով հասնի առավելագույն հաջողությունների, բայց անհրաժեշտ է նաև հաշվի առնել աշխատողների անձնական հատկությունները: Անհատի բնավորությունը և հետաքրքրությունները որոշում են նրա վերաբերմունքը, նրա արձագանքը որոշակի իրադարձություններին: Այսպիսով, օգտագործելով մոտիվացման ճիշտ մեթոդը, կարելի է առաջացնել հետադարձ անհրաժեշտ արձագանքը:
Տարբերակում են մոտիվացիայի հետևյալ "մաքուր" տեսակները՝

1. լյումպենիզացված
   - միևնույն է, թե ինչպիսի աշխատանք է պետք անել, նախապատվություններ չկան,
   - համաձայն է ցածր աշխատավարձին, այն պայմանով, որ մյուսները ավել չստանան,
   - ցածր որակավորում,
   - չի ձգտում բարձրացնել որակավորումը, հակազդում է դրան,
   -ցածր ակտիվություն և հակադրում մյուսների ակտիվությանը,
   - ցածր պատասխանատվություն, այն մյուսներին բարդելու ձգտում,
   - ջանքերը նվազագույնին հասցնելու ձգտում:
2. գործիքային
   -աշխատանքի գինն է հետաքրքրում, այլ ոչ թե դրա բովանդակությունը (այսինքն աշխատանքը գործիք է հանդիսանում այլ պահանջները բավարարելու համար, այստեղից էլ առաջացել է մոտիվացիայի տվյալ տեսակի անվանումը),
   - կարևոր է արժեքի հիմնավորումը, չի ընդունում նվիրատվություններ,
   - կարևոր է սեփական կյանքը ինքնուրույն ապահովելու կարողությունը։
3. մասնագիտական
   -հետաքրքրում է աշխատանքի բովանդակությունը,
   -համաձայն չէ կատարել իր համար անհետաքրքիր աշխատանք անկախ նրանից, թե ինչքան է վճարվելու,
   -հետաքրքրում են բարդ հանձնարարությունները, ինքնաարտահայտման հնարավորությունը,
   -կարևոր է համարում ազատությունը օպերատիվ գործողություններում,
   -կարևոր է ճանաչումը, որպես իր մասնագիտության մեջ լավագույնի:
4. հայրենասիրական
   - անհրաժեշտ է գաղափար, որը իրեն առաջ կմղի,
   - կարևոր է հանրության կողմից ճանաչումը, որպես հաջողության մասնակից,
   - գլխավոր մրցանակը ընկերությունում իր անփոխարինելիության համընդհանուր ընդունումն է:
5. տիրական
   - ինքնակամ ընդունում է պատասխանատվությունը,
   - բնութագրվում է գործողությունների ազատության խորացված պահանջով,
   - չի հանդուրժում վերահսկողություն:

Նշված տեսակներից յուրաքանչյուրի համար խթանման որոշակի ձևերը ներկայացված են աղյուսակում:

Խթանման ձևեր	Մոտիվացիայի տեսակ
	Գործի- քային	Մասնագի- տական	Հայրենասի- րական	Տիրական	Լյումպենիզացված
Բացասական. դժգոհություն, պատիժ, աշխատանքից ազատելու սպառնալիք	չեզոք	արգելված	կիրառելի	արգելված	հիմնական
Գումարային. աշխատավարձ՝ ներառյալ բոլոր տեսակի պարգևատրումները ու հավելավճարները:	հիմնական	կիրառելի	չեզոք	կիրառելի	չեզոք
Բնական. բնակարանի գնում կամ վարձակալություն, մեքենայի տրամադրում և այլն:	կիրառելի	չեզոք	կիրառելի	չեզոք	հիմնական
Բարոյական. պատվոգրեր, պատվո նշաններ, մրցանակների տրամադրում, պատվո տախտակ և այլն:	արգելված	կիրառելի	հիմնական	չեզոք	չեզոք
Պատերնալ. Լրացուցիչ սոցիալական և բժշկական ապահովագրություն, հանգստի համար պայմանների ստեղծում և այլն:	արգելված	արգելված	կիրառելի	արգելված	հիմնական
Կազմակերպչական. աշխատանքային պայմանները, դրա բովանդակությունը և կազմակերպումը:	չեզոք	հիմնական	չեզոք	կիրառելի	արգելված
Մասնակցություն ղեկավարմանը. ներգրավում համասեփականությանը և ղեկավարման գործընթացում մասնակցությունը:	չեզոք	կիրառելի	կիրառելի	հիմնական	արգելված

• Նշում.
  
  -«Հիմնական»- ցույց է տալիս խթանման այն ձևը, որը ամենամեծ ազդեցությունը ունի վերը նշված մարդկանց տեսակների վրա,
  -«կիրառելի»- խթանի այս ձևը կարող է օգտագործվել,
  -«չեզոք» - խթանման այս ձևի օգտագործումը չի ունենա ոչ մի ազդեցություն անձի վրա և նա կշարունակի գործել ինչպես առաջ,
  - «արգելված» - խթանման այս ձևի օգտագործումը կբերի հակառակ արդյունքի և, հնարավոր է, կառաջացնի դեստրուկտիվ պահվածք: